نظام آراستگی یا Five S (یا 5S) یک روش مدیریت کیفیت است که در ابتدا در ژاپن به وسیله شرکت تویوتا توسعه یافت. این روش به منظور بهبود کیفیت، بهره وری و ایمنی در محیط کار استفاده می‌شود. نام آن از پنج کلمه ژاپنی تشکیل شده که به ترتیب Shitsuke، Seiton، Seiso، Seiketsu و Seiri هستند که به ترتیب به معنای جداسازی، مرتب سازی، پاکسازی، استانداردسازی و ثبات هستند.

1- Seiri (Sort): جداسازی اجناس مورد استفاده از اجناس غیرضروری و دورریختن آنها.
2- Seiton (Set in order): مرتب‌سازی اجناس بر اساس شناسه‌های مشخص و قرار دادن آنها در مکان‌هایی که برای استفاده‌ی مجدد بهترین انتخاب هستند.
3- Seiso (Shine): پاکسازی و تمیز کردن محیط کار و دستگاه‌ها.
4- Seiketsu (Standardize): پیاده‌سازی استانداردهایی برای کنترل بهتر فرآیندها، شناسایی مشکلات و رفع آنها.
5- Shitsuke (Sustain): حفظ این نظم و تمیزی و کنترل مداوم بر آن.
ترکیب این پنج مرحله با هم در نهایت بهبود کیفیت، بهره وری و ایمنی در محیط کار را به دنبال دارد. هدف اصلی نظام آراستگی یا 5S، ایجاد محیطی پاک، مرتب، ساماندهی شده و ایمن برای کارکنان است. با اجرای نظام آراستگی یا 5S، می‌توان به تأمین ایمنی و بهبود کیفیت و بهره‌وری در محیط کار کمک کرد.

مزایای فایو اس

بکارگیری نظام آراستگی یا 5S در محیط کار، مزایای متعددی برای سازمان‌ها و کارکنان آنها دارد. به برخی از مزایای این روش می‌توان به شرح زیر اشاره کرد:
1- افزایش بهره وری: با بهبود محیط کار و کاهش زمان صرف شده برای جستجوی اجناس و ابزارهای مورد نیاز، بهره وری کارکنان افزایش می‌یابد.
2- بهبود کیفیت: با استفاده از نظام آراستگی، خطاهای احتمالی در فرآیندهای کاری کاهش می‌یابد و کیفیت محصولات و خدمات بهبود می‌یابد.
3- افزایش ایمنی: با برقراری نظم و تمیزی در محیط کار، خطراتی که ممکن است باعث آسیب به کارکنان یا اموال سازمان شوند، کاهش می‌یابد.
4- بهبود تصمیم‌گیری: با داشتن اطلاعات دقیق و به روز درباره مکان قرارگیری اجناس و ابزارها، کارکنان می‌توانند تصمیم‌گیری بهتری در مورد استفاده از آنها بگیرند.
5- افزایش رضایتمندی کارکنان: با ایجاد محیط کاری منظم، تمیز و ایمن، کارکنان احساس رضایتمندی بیشتری در مورد شرایط کاری خود خواهند داشت.
6- افزایش سرعت و کارآیی: با دسترسی آسان و سریع به ابزارهای مورد نیاز، سرعت کار و کارآیی کارکنان بالاتر می‌رود.
به طور کلی، نظام آراستگی یا 5S می‌تواند بهبود قابل توجهی در محیط کار و عملکرد سازمان ایجاد کند و از برخی مشکلات مرتبط با نظم و تمیزی در محیط کار و تأثیرات منفی آنها جلوگیری کند.