ایزو 9001 استانداردی است که نیازمندی های یک سیستم مدیریت کیفیت را تعیین می کند. این استاندارد به کسب و کارها و سازمان ها کمک می کند که کارآمدتر باشند و رضایتمندی مشتری را بهبود دهند. این متن ترجمه مشاور مدیریت از یکی از محتواهای سازمان ایزو است.

منافع ایزو 9001 برای کسب و کارها یا سازمان ها

پیاده سازی سیستم مدیریت کیفیت کمک خواهد کرد:

  • زمینه کلی سازمان خود را ارزیابی کنید برای تعیین اینکه چه کسانی تحت تأثیر قرار می گیرند و آنها از شما چه انتظاری دارند. این کار به شما این امکان را می دهد که به وضوح اهداف خود را بیان کنید و فرصت های جدید کسب و کار را شناسایی کنید.
  • مشتریان خود را در اولویت قرار دهید و مطمئن شوید به طور مداوم نیازهای آنها را برآورده می کنید و فراتر از انتظارات آنها حرکت می کنید. این کار می تواند سبب تکرار مشتری، جذب مشتریان جدید و رونق کسب و کار در سازمان شود. 
  • به روشی کارآمدتر کار کنید چرا که تمام فرآیندهای شما همسو خواهند شد و برای همه در کسب و کار یا سازمان قابل درک می گردد. این کار بهره وری و کارآیی را افزایش می دهد و هزینه های داخلی با پایین می آورد.
  • نیازمندی های قانونی و مقرراتی لازم برآورده شوند.
  • بازارهای جدید به روی سازمان گشایش یابد، آنجایی که مشتریان جدید قبل از شروع تجارت به داشتن ایزو 9001 تاکید دارند. 
  • خطرات مرتبط با سازمان را شناسایی و رسیدگی کنید.

مدیریت کیفیت چیست؟

ایزو 9001 بر پایه هفت اصل مدیریت کیفیت استوار است. این اصول هفتگانه تضمین می کند که سازمان یا کسب و کار شما به گونه ای تنظیم شده است که به طور مداوم برای مشتریان خود ارزش ایجاد می کند. به کمک این اصول استقرار یک سیستم مدیریت کیفیت بسیار ساده تر خواهد بود. اصول هفتگانه مدیریت کیفیت عبارت است از:

1- تمرکز بر مشتری: برآورده ساختن نیازهای مشتریان تمرکز اصلی مدیریت کیفیت است و به موفقیت بلند مدت سازمان کمک می کند. این اصل نه تنها برای جذب مشتری مهم است بلکه اعتماد وی را به سازمان حفظ می کند و چون با نیازهای آینده او سازگار است یک اصل کلیدی محسوب می شود.

2- رهبری: همسو بودن و داشتن ماموریت یکپارچه که از رهبری قوی نشات می گیرد برای حصول اطمینان از اینکه هر کسی در سازمان درک کرده است در تلاش برای رسیدن به آن است ضروری است.

3- مشارکت کارکنان: اگر کارکنان کسب و کار یا سازمان در همه سطوح آن، شایسته باشند، توانمند شده و مشارکت داشته باشند ایجاد ارزش برای مشتریان ساده تر خواهد بود.

4- رویکرد فرآیندی: درک فعالیت ها که به عنوان فرایندها به یکدیگر مرتبط هستند و به صورت یک سامانه عمل می کنند برای دستیابی به نتایج سازگارتر و قابل پیش بینی تر کمک می کند. کارکنان، گروه ها و فرایندها در خلا وجود ندارند و حصول اطمینان از اینکه هر کسی با فعالیت های سازمان و نحوه تناسب آنها با یکدیگر آشنا هست در نهایت منجر به بهبود کارآیی می شود.

5- بهبود: سازمان های موفق تمرکز مداوم بر بهبود دارند. واکشن به تغییرات در محیط داخلی و خارجی برای استمرار ارایه ارزش به مشتریان ضروری است. این موضوع امروزه در حالی که شرایط به سرعت در حال تغییر است بسیار اهمیت دارد.

6- تصمیم گیری بر مبنای شواهد: تصمیم گیری هیچ وقت آسان نیست و به طور طبیعی با میزانی از عدم قطعیت همراه است. اما اگر تصمیم گیری ها در سازمان بر پایه تحلیل و ارزیابی داده ها باشد محتمل تر است که نتیجه مطلوب حاصل گردد.

7- مدیریت ارتباطات: امروزه کسب و کارها و سازمان ها در خلا کار نمی کنند. شناسایی ارتباطات مهمی که شما با ذینفعان خود مانند تامین کنندگان دارید و تنظیم طرح هایی برای مدیریت آنها، سبب موفقیت پایدار خواهد شد.

چگونه شروع کنیم؟

سازمان از روش های مختلف زیادی می تواند برای پیاده سازی یک سیستم مدیریت کیفیت استفاده نماید. منابع مختلفی به این منظور در دسترس هستند ولی عمیقا توصیه می شود از نشریه ایزو 9001 برای کسب و کارهای کوچک - روش انجام - بهره ببرید. با این حال چند نکته به شرح زیر برای شروع وجود دارد.

نکته یک: اهداف خود از اینکه چرا می خواهید استاندارد را پیاده کنید؟ مشخص نمایید.

نکته دو: از اینکه مدیر ارشد در این خصوص فعال است مطمئن شوید. این نکته بسیار مهم است که همه سطوح سازمان از بالا تا پایین از این ابتکار عمل و اهداف آن حمایت کنند. برای درک بیشتر این موضوع مهم می تواند از نشریاتی مانند برداشت منافع ایزو 9001 یا ایزو 9001: رد کردن افسانه ها استفاده کنید.

نکته سه: فرآیندهای کلیدی سازمان را برای رسیدن به اهداف خود و همچنین نیازهای مشتریان شناسایی کنید. از طریق هر کدام از این فرآیندها، مطمئن شوید که نیازهای مشتریان را درک می کنید و می توانید تضمین کنید برای هر بار نیازهای مشتری برآورده می شود. این نکته اساس سیستم مدیریت کیفیت شما را تشکیل خواهد داد.


ساختار استاندارد چگونه است؟

استاندارد ایزو 9001 ویرایش 2015 (جدیدترین نسخه استاندارد) از بخش های مختلف تشکیل شده است که هر یک بر الزامات مربوط به جنبه های مختلف یک سیستم مدیریت کیفیت تمرکز دارد.

  • بند 0-3 - معرفی و دامنه کاربرد استاندارد
  • بند 4 - زمینه سازمان
  • بند 5 - رهبری
  • بند 6 - برنامه ریزی
  • بند 7 - پشتیبانی
  • بند 8 - عملیات
  • بند 9 - ارزیابی عملکرد
  • بند 10 - بهبود

چگونه می توان گواهینامه استاندارد دریافت کرد؟

دریافت گواهینامه ایزو 9001 هیچ الزامی ندارد بنابراین بهتر است قبل هر کاری بررسی کنید که دریافت گواهینامه برای سازمان شما منطقی است. اگر چه داشتن گواهینامه به مشتریان شما این اطمینان را بدهد که محصولات و خدمات شما انتظارات آنها را برآورده می نماید و در برخی موارد داشتن گواهینامه پیش نیاز کار با مشتریان خاص است با این حال بسیاری از سازمان ها بدون درخواست گواهینامه از مزایای این استاندارد سود می برند.

اگر تصمیم به دریافت گواهینامه دارید در ابتدا باید یک مرجع صدور گواهینامه پیدا کنید چرا که سازمان ایزو گواهینامه صادر نمی کند. بدین منظور باید اقدامات زیر را انجام دهید:

  • چندین مرجع صدور گواهینامه را ارزیابی کنید.
  • بررسی کنید که مراجع صدور گواهینامه شناسایی شده استاندارد کاسکو CASCO را دارد. کاسکو (یکی از کمیته های سازمان ایزو برای ارزیابی انطباق) تعدادی استاندارد مرتبط با فرایند صدور گواهینامه تولید کرده است. همچنین ISO/IEC TS 17021-3:2013 الزاماتی را برای ممیزی و مراجع صدور گواهینامه سیستم های مدیریت کیفیت تنظیم کرده است.
  • بررسی کنید که مرجع صدور گواهینامه معتبر است. اعتبارسنجی اجباری نیست و عدم کسب اعتبار به این معنی نیست که سازمان غیر معتبر است. اعتباربخشی تایید مستقل صلاحیت آن را فراهم می کند.

اعتبار بخشی چیست؟

اعتباربخشی به رسمیت شناختن توسط یک طرف مستقل (که به طور کلی به عنوان "مرجع اعتباربخشی" شناخته می شود) است که یک نهاد صدور گواهینامه مطابق با استانداردهای بین المللی است – نوعی صدور گواهینامه از نهاد صدور گواهینامه.

برای پیدا کردن یک سازمان صدور گواهینامه معتبر، با سازمان اعتباربخشی ملی در کشور خود تماس بگیرید یا سراغ انجمن اعتباربخشی بین المللی بروید.

سایر استانداردهای خانواده که ممکن است کمک کنند

استاندارد ایزو 9001 شناخته شده ترین استاندارد ISO در کیفیت است، اما بسیاری از استانداردهای دیگر در این خانواده وجود دارد که می تواند به شما کمک کند تا تمام مزایای یک سیستم مدیریت کیفیت و رضایت مشتری را در قلب قرار کسب و کار خود قرار دهید.

در این قسمت چند سند ذکر شده است، اما اطلاعات تکمیلی در مورد خانواده کامل استانداردهای کیفیت را می توان در بروشور، انتخاب و استفاده از خانواده استانداردهای ایزو 9000 یافت.

  • ایزو 9000 حاوی توضیحات مفصل است از هفت اصل مدیریت کیفیت است که علاوه بر آن حاوی بسیاری از نکات مفید در مورد چگونگی اطمینان از این که این موارد به چه شکل برای شما مناسب است. همچنین شامل بسیاری از اصطلاحات و تعاریف مورد استفاده در ایزو 9001 و یک سند مفید برای کمک به شما در ایجاد یک سیستم مدیریت کیفیت موفق است.
  • ایزو 9004 راهنمایی در مورد چگونگی برای رسیدن به موفقیت پایدار با یک سیستم مدیریت کیفیت برای شماست.
  • ایزو 19011 راهنمایی برای انجام ممیزی داخلی و خارجی ایزو 9001 است. یک ممیزی داخلی خوب کمک خواهد کرد سیستم مدیریت کیفیت خود را به گونه ای مستقر کنید که به تعهدات خود عمل کند و شما را برای یک ممیزی خارجی آماده نگه دارد، اگر تصمیم دارید به دنبال گواهینامه شخص ثالث باشید.