پیاده‌سازی استاندارد ISO 9001 در یک سازمان می‌تواند به عنوان یک فرآیند طولانی و پیچیده مطرح باشد. با این حال این استاندارد به سازمان ها کمک می‌کند تا رویکردهای بین المللی و استاندارد را برای مدیریت و بهبود فرآیندهای داخلی و سیستم مدیریت کیفیت خود پیاده کنند و سبب ارتقای سطح کیفیت محصولات و یا خدمات شوند. 

هیچ کدام از الزامات استاندارد ایزو 9001 در یک سازمان الزامی نیست تا زمانی که سازمان خود تصمیم بگیرد این استاندارد را پیاده سازی نماید و وقتی که این تصمیم گرفته شود باید تمام الزامات استاندارد به طرز درستی در سازمان پیاده سازی گردد. بنابراین قبل از پیاده سازی مدیریت یک سازمان باید با بررسی موضوع ارزیابی کند که آیا پیاده‌سازی استاندارد ISO 9001 برای آن سازمان مناسب است یا خیر. 

مراحل پیاده سازی استاندارد ایزو 9001

این مراحل به صورت عمومی بیان شده و تفاوتی بین سازمان از منظر تولیدی یا خدماتی بودن آن یا دولتی و خصوصی بودنش ندارد و برای هر سازمانی توسط مشاورین شایسته باید مناسب سازی گردد.

1- برنامه‌ریزی: در این مرحله، باید برنامه‌ریزی شود که چگونه استاندارد ISO 9001 در سازمان پیاده‌سازی شود و چه میزان منابع مورد نیاز است.

2- آموزش کارکنان: برای اطمینان از اجرای صحیح فرآیندهای مستندسازی شده و توجه به سایر الزامات استاندارد کارکنان و پیمانکاران سازمان باید آموزش‌های مربوط به الزامات استاندارد ISO 9001 را دریافت کنند.

3- مستندسازی: مستندسازی الزامات استاندارد ISO 9001 یکی از مراحل مهم در پیاده‌سازی این استاندارد است و در مرحله پیاده‌سازی (Implementation) انجام می‌شود. در این مرحله، باید فرآیندها سازمان به گونه‌ای شناسایی و مستندسازی شوند که الزامات استاندارد ISO 9001 را پوشش دهند.

4- پیاده‌سازی: در این مرحله، باید فرآیندهای مورد نیاز که مستندسازی هم شده اند برای پیاده‌سازی استاندارد ISO 9001 مطابق الزامات مستندات، پیاده‌سازی شوند.

5- ممیزی داخلی: مرحله ممیزی داخلی (Internal Audit) در پیاده‌سازی استاندارد ISO 9001 در مرحله بررسی عملکرد (Performance Evaluation) قرار دارد. در این مرحله، یک گروه مستقل و متخصص باید فرآیندها و رویه‌های سازمان را بررسی کرده و با توجه به چک لیست های ممیزی انطباق بین اجرا و الزامات مستند شده را ارزیابی و گزارش کنند.

6. بهبود مستمر: گزارش ممیزی های داخلی و تحلیل سایر داده های جمع آوری شده در سازمان باید منجر به تعریف اقدامات اصلاحی و یا پیشگیرانه در سازمان شده و اجرای این اقدامات باید با هدف بهبود مستمر سیستم مدیریت کیفیت به طرز درستی در سازمان عملیاتی شود.
همچنین باید در نظر داشت که پیاده‌سازی استاندارد ISO 9001 به صورت یک فرایند مستمر مطرح است و باید با تعهد مدیریت سازمان به کیفیت و همکاری کارکنان سازمان انجام شود.

نیازهای آموزشی مرتبط

برای پیاده‌سازی استاندارد ISO 9001، باید افرادی با مهارت‌ها و دانش لازم در سازمان وجود داشته باشند که بتوانند به طور موثر این استاندارد را پیاده کنند. برخی از آموزش‌هایی که برای پیاده‌سازی استاندارد ISO 9001 لازم است عبارتند از:

1. آموزش مفاهیم ISO 9001: این آموزش باید به کلیه کارکنان سازمان ارائه شود تا با ویژگی‌های این استاندارد آشنا شوند و بتوانند در فرآیند پیاده‌سازی آن همکاری کنند.

2. آموزش مدیریت کیفیت: این آموزش باید به مدیران، مسئولین و اپراتورهایی که در فرآیند پیاده‌سازی استاندارد شرکت می‌کنند، ارائه شود تا بتوانند در مدیریت فرآیند پیاده‌سازی استاندارد ISO 9001 موفق عمل کنند.

3. آموزش مدیریت فرآیندها: در این آموزش، مفاهیم مربوط به مدیریت فرآیندها و ارتباط آن با استاندارد ISO 9001 آموزش داده می‌شود.

4- آموزش مستندسازی: یکی از نیازهای آموزشی مهم پیاده‌سازی استاندارد ISO 9001 است.  مستندسازی فرآیندها و سیستم‌های مختلف سازمان، شامل تهیه نظامنامه کیفیت، دستورالعمل ها و فرم‌های مربوط به فرآیندهای مختلف، جزوه‌ها، نمودارهای مفهومی، جداول و دیگر اسنادی است که برای توصیف فرآیندها و فعالیت‌های مختلف سازمان استفاده می‌شود.

5. آموزش مدیریت ریسک: در این آموزش به کارکنان سازمان آموزش داده می‌شود که چگونه ریسک‌های مختلف در فرآیند پیاده‌سازی استاندارد ISO 9001 را مدیریت کنند.

6. آموزش مدیریت تغییرات: در این آموزش به کارکنان سازمان آموزش داده می‌شود که چگونه تغییرات در فرآیند پیاده‌سازی استاندارد ISO 9001 را مدیریت کنند.

7. آموزش بهبود مستمر: در این آموزش به کارکنان سازمان آموزش داده می‌شود که چگونه فرآیند بهبود مستمر را مدیریت کنند و آن را در فرآیندهای سازمانی ایجاد کنند.

در کل، پیاده‌سازی استاندارد ISO 9001 نیازمند آموزش مهارت‌ها و دانش‌های مختلفی است که به کارکنان سازمان ارائه شود تا بتوانند با مفاهیم و فرآیندهای استاندارد آشنا شوند و در فرآیند پیاده‌سازی آن همکاری کنند. توصیه می‌شود که آموزش‌های مذکور توسط افراد متخصص و با تجربه در این حوزه ارائه شود تا بهبود مستمر و موثر در فرآیند پیاده‌سازی و بهره‌وری سازمان حاصل شود.